رمیتنس راهکاری برای نیروهای کار، تجار و تمام کسانی است که میخواهند با کارمزد کم و سرعت بالا مبلغی را از یک حساب بانکی در کشور مبدا به حساب بانکی در کشور مقصد منتقل کنند.
هنگامی که کودک بودم بارها پیش میآمد که پدرم برای کار از شهر کوچکمان برای کار به بندرماهشهر یا دیگر شهرهایی میرفت که بازار کار بزرگتری داشتند و مشکل انتقال پول در آن زمان از مبدا به مقصد حتی در داخل کشور هم دشوار بود. حال این وضعیت برای نیروی کاری که در کشوری دیگر قرار دارد به مراتب دشوارتر میشود. انتقال پول از کشوری به کشور دیگر بسیار دشوار و با کارمزد بالا تنها ازطریق صرافیها صورت میگرفت. امروزه اما ابزارهای جدیدی پدید آمدهاند که پرداختهای بینالمللی را ساده کردهاند. رمیتنس یکی از این ابزارهاست که بیشترین کاربرد را برای نیروهای کار مهاجر دارد.
رمیتنس (Remittance) از واژه Remit به معنای بازگرداندن ساخته شده است و بهصورت کلی برای آن دسته از جابهجاییهای مالی به کار میرفته که از کشوری به کشور دیگر منتقل میشدند؛ تصور کنید که شخصی به کشور دیگری سفر میکند و هر ماه مقداری پول را به خانواده خود بازمیگرداند؛ این فرایند را رمیتنس مینامیدند.
این البته تعریفی ابتدایی از رمیتنس است، امروزه Remittanceبرای انتقال هرگونه اعتبار از شخصی به شخص دیگر انجام میشود و هم شامل حوزه داخلی و هم حوزه بینالملل میشود.
رمیتنس داخلی زمانی است که عملیات رمیتنس و انتقال پول با ارز داخلی یک کشور انجام میشود، ابزارهای پرداختی مانند آپ، تاپ، بله و امثالهم در واقع کار رمیتنس داخلی را انجام میدهند که این خود به واسطه پیادهسازی شبکه شتاب است.
استارتاپهای رمیتنس در جهان و مشکلات پیش روی ایران
وردرمیت(worldremit) و خوم(xoom) از معروفترین استارتاپهایی هستند که در دنیا کار انتقال پول را انجام میدهند و بیشترین مقدار رمیتنس انجام شده به ترتیب در کشورهای آمریکا، عربستان سعودی، امارات متحده عربی، انگلستان، آلمان، کانادا، فرانسه، روسیه، ایتالیا و اسپانیا انجام شده است.
یعنی این کشورهای فوق بیشترین میزان ارز از طریق Remittanceخارج شده است و هند و چین بیشترین دریافتکننده Remittanceدر جهان هستند.
وقتی وارد سایت دو استارتاپ فوق میشویم در میان فهرست کشورها اثری از نام ایران نیست و این هم به دلیل تحریم ایران از نظر انتقال پول است. زیرا ریسک انتقال پول به دو کشور ایران و کره شمالی از سوی FATF کامل یعنی 100% اعلام شده است.
مسئله رمیتنس برای ایران بسیار دشوار است و در میان ده استارتاپ برتری که کار رمیتنس را در سطح جهان انجام میدهند اساساً ایران در فهرست کشورهای مبدا و مقصد وجود ندارد.
از طرف دیگر با وجود عدم دسترسی به بانک های بین المللی و تحریم ها مبلغ خاصی وارد ایران نشده و با توجه به اینکه ایران از یکسو خود پذیرنده نیروهای کار از کشورهای همسایه مانند افغانستان بوده است، و از سوی دیگر بیشتر مهاجرانی که از کشور خارج میشوند، دانشجویانی هستند که برای ادامه تحصیل به کشور های خارجی رفتهاند. این موضوع باعث رمیتنس معکوس در ایران شده و به جای ورود سرمایه به کشور موجب خروج آن شده است.
مسئله دیگر پیش روی صنعت رمیتنس در ایران این است که ز آنجا که صرافیها تنظیم کننده بازار ارز هستند، استارتاپهایی که کار رمیتنس را انجام میدهند ملزم به عقد قرار داد با یکی از صرافی های معتبر داخلی یا بانکهای دارای مجوز هستند و این خود باعث میشود تا کارمزد رمیتنس افزایش یافته و آینده این صنعت را با خطرات بسیاری مواجه کند.
تحریمهای بینالمللی، ما را از اتصال آنلاین به سیستمهای پرداخت بینالمللی محروم کردهاند؛ اما شاید وجود یک مجوز یا راهکاری یکپارچه، به بهبود این حوزه کمک بسزایی کند.
در این میان بهترین پیشنهاد برای حل مشکل رمیتنس در کشور روی آوردن به فناوری بلاکچین برای انتقالهای رمیتنس است، با بلاکچین و فناوری دفتر کل توزیع شده(DLT) میتوان تراکنشهایی امن، شفاف و قابل رهگیری در تمام دنیا داشت.